Karanfil: Sanattaki ve Günlük Hayattaki Yeri
Karanfil, insanımız tarafından çok sevilen bir çiçektir. Sanatımızda önemli bir yere sahiptir; dantelde, halı dokumalarımızda, oyalarda, gümüş ve altın takılarda, taş ve ahşap işçiliğinde ve çini süslemelerinde sıkça kullanılmıştır. Figür ve desenlerde karanfil motifleri, nakış nakış işlenmiş ve el sanatlarımızı süslemiştir.
Karanfil, türkülerde, şarkılarda ve manilerde de kendine yer bulmuş, anlam kazanmıştır. Önceleri gül en popüler çiçek iken, karanfil de güzel renkleri ve hoş kokusuyla herkes tarafından sevilen ve yetiştirilen bir çiçek olmuştur. Özellikle kesme çiçekçilikte önemli bir yer edinmiş, büyük talep görmüş ve iyi kazanç sağlayan bir bitki haline gelmiştir.
Bahçelerde, evlerin önünde, teraslarda, beton saksılarda, pencere önlerinde ve çiçekliklerde yetiştirilerek bulundukları alanları süslerler. Karanfilin çiçekleri uzun ömürlüdür, vazolarda uzun süre dayanır ve çelenklerde, buketlerde, sepet süslemelerinde sıkça kullanılır. Onun değerini artıran en önemli özelliklerinden biri de yılın her mevsiminde çiçek açabilen çeşitlerinin bulunmasıdır. Özellikle “yediveren” türleri, yıl boyunca çiçek vererek çiçekçilikte büyük bir avantaj sunar.
Karanfil, Avrupa ve Amerika’da da büyük ölçekte yetiştirilmekte olup, birçok aile ve işletme bu çiçeğin üretimiyle geçimini sağlamaktadır. Yeni varyeteler ve çeşitler geliştirilmeye devam edilmektedir.
Karanfilin Yetiştirilmesi Nasıl Yapılır?
Karanfil, 20-60 cm arasında boylanabilen, boğumlu ve ince yapraklara sahip bir bitkidir. Yaprakları dar, şerit biçiminde ve damarlıdır. Çiçekleri saplarının ucunda yer alır ve taç yaprakları bileşiktir. Çiçekleri beyaz, pembe, kırmızı, koyu mor, sarı ve çizgili desenlerde olabilir. Katmerli ve yalınkat türleri mevcuttur, bazıları kokulu bazıları kokusuzdur.
Yetiştirilmesi için en uygun ortamlar güneşli, besin maddelerince zengin, hafif killi-kumlu topraklardır. Kireçli topraklardan hoşlanır. Bahçe toprağına iyi yanmış ahır gübresi veya koyun gübresi eklenmesi önerilir. Taze hayvan gübresi kullanılmamalıdır çünkü köklere zarar verebilir.
Karanfil, ılıman iklimlerde en iyi gelişimi gösterir. Güneşli ve iyi havalandırılan ortamlarda sağlıklı büyür. Havasız ve çok nemli yerleri sevmez. Gölgelik alanlarda iyi gelişmez, bu nedenle bol ışık alan yerlere dikilmelidir. Saksıda yetiştirildiğinde soğuk havalarda çiçek açmaz, aşırı sıcaklarda ise çiçeklenme azalır. +8 ila +10°C arasında yetişmesi uygundur.
Seralarda yetiştiriciliği yaygındır ve özellikle kesme çiçek üretimi için geniş seralar kullanılır. Karanfil üretimi tohumla, çelikle, aşı ile veya daldırma yöntemiyle yapılır. Islah çalışmalarında yeni türler elde etmek için tohumla üretim tercih edilir.
Karanfil Tohumla Üretimi Nasıl Yapılır?
Tohumlar genellikle Ağustos-Mayıs aylarında ekilir. Yastıklara serpme yöntemiyle veya sıralar halinde ekilir ve üzerleri ince bir toprak tabakasıyla örtülerek sulanır. Çimlenen fideler 3-4 yapraklı hale geldiğinde 40-50 cm aralıklarla tarlalara veya büyük saksılara dikilir.
Karanfil Çelikle Üretim
Kesme çiçek üretiminde en yaygın yöntem çelikle üretimdir. Çelikler, yaprakları alındıktan sonra köklendirilmek üzere perlit veya torf harçlı kasalara dikilir ve düzenli sulanır. Köklenen çelikler, büyümeleri için daha büyük saksılara veya tarlalara nakledilir. Çelikten yetiştirilen karanfiller, daha iri ve kaliteli çiçekler verir.
Karanfil Bakımı Nasıl Yapılır
Karanfil fideleri dikildikten sonra toprağı çapalanarak havalandırılmalı ve yabancı otlardan temizlenmelidir. Sulama düzenli yapılmalı, ancak toprak aşırı suyla göllenmemelidir. Toprak fazla kurutulmamalıdır. Azotlu gübrelerle beslenmesi gelişimini hızlandırır.
Çiçek saplarının uzun olması için tomurcukları teklemeli ve yan sürgünler alınmalıdır. Bitkiler, 50-75 cm boya ulaştığında hereklere bağlanarak desteklenmelidir. Bu, çiçeklerin düzgün ve kuvvetli saplı olmasını sağlar. Saksıda yetiştirilen karanfillerde de aynı bakım yöntemi uygulanmalıdır.
Karanfil Hasat ve Pazarlama Nasıl Yapılmalı?
Karanfiller, gonca halindeyken kesilmelidir. Kesim işlemi sabah erken saatlerde veya akşam serinliğinde yapılmalıdır. Toplanan çiçekler, 10-25’li demetler halinde bağlanarak uygun ambalajlara yerleştirilir ve soğuk hava depolarında muhafaza edilir. Daha sonra çiçekçiler ve pazarlara gönderilir.
Seralarda ve geniş çaplı üretim yapılan alanlarda, damla sulama ve virüsten arındırılmış doku kültürü yöntemleriyle karanfil üretimi daha verimli hale getirilmektedir.
